Artan hava sıcaklıklarının uçakların kalkışını nasıl etkilediğine ve bunun olası etkilerine odaklanan araştırma, “İklim değişikliğinin Avrupa havalimanları yakınlarındaki uçak gürültüsü üzerindeki etkileri” adıyla Aerospace dergisinde yayımlandı.
1985-2014 döneminin haziran-temmuz-ağustos verilerini baz alarak aralarında İstanbul, Sabiha Gökçen ve Antalya’nın da olduğu Avrupa’daki 30 havalimanının gürültü seviyelerini inceleyen araştırmacılar, 10 farklı iklim modeli kullanarak 2035-2064 dönemi için öngörülerde bulundu.
Avrupa uçuşlarında yaygın olarak kullanılan Airbus A320’nin seferleri üzerinden yapılan çalışmada, uçak gürültüsü sınırı, havalimanları çevresinde yaşayanlar açısından kabul edilebilir seviye olan 50 desibel olarak belirlendi.
Sıcaklık artışıyla birlikte havanın yoğunluğunun azalması uçakların kalkıştaki gücünü düşürerek kalkıştan sonra daha uzun süre alçak irtifada seyretmesine neden olurken çalışmaya göre, yüzyılın ortalarında, uçakların kalkıştaki yükselme açılarının ortalama yüzde 1 ila yüzde 3 azalması, aşırı sıcak günlerde ise bu oranın yüzde 7,5’i bulması bekleniyor.
Bunun sonucunda kalkış açısını düşürmek zorunda kalan uçaklar yere yakın uçuş sürelerini artırarak, eski açıda kalkış yapan uçaklar ise daha fazla motor gücü kullanarak daha geniş bir alanın gürültüden etkilenmesine neden olacak.
Çalışmada örnek gösterilen Londra’da, halihazırda yaklaşık 60 bin kişi A320 uçağı kaynaklı 50 desibel gürültüye maruz kalırken 2050’ye gelindiğinde etkilenecek kişi sayısının 2 bin 500 artacağı tahmin ediliyor.
“Yükseliş açılarındaki değişim, neredeyse her yerde aynı”
Araştırmanın yazarlarından Reading Üniversitesi Meteoroloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Jonny Williams, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, iklim değişikliğinin hava yolu ulaşımını birçok yönden etkilediğini söyledi.
Williams, hava türbülansları ile havalimanlarında su baskınlarındaki artışın, bunların başında geldiğini belirtti.
Çalışmalarında iklim değişikliğinin hava yoluna etkisinin bir başka boyutuna odaklandıklarını aktaran Williams, “Araştırmamız, Akdeniz’den Avrupa’nın kuzeyine kadar, İskandinavya’yı da kapsayan bir alanda yapıldı. Genel olarak, küresel ısınma nedeniyle uçakların kalkış esnasındaki yükseliş açısındaki değişimin her yerde neredeyse aynı olduğunu tespit ettik.” dedi.
Williams, kalkış açısını değiştiren temel faktörün hava yoğunluğundaki değişim olduğuna, bu değişimlerin en çok sıcak hava dalgaları sırasında ortaya çıktığına dikkati çekti.
Bu nedenle araştırmalarında yaz aylarına odaklandıklarını ifade eden Williams, bazı havalimanlarının kış aylarında yaz mevsimine kıyasla daha yoğun olması nedeniyle, çalışmanın genişletilerek diğer mevsimlerin de incelenmesinin ilginç olacağını dile getirdi.
Williams, nüfus artışının da önemli bir etmen olduğuna değinerek, “Kritik nokta, havalimanlarının veya çevresindeki yerleşim alanlarının gelişmesi durumunda etkilenen nüfusun önemli ölçüde artabileceği. Türkiye’deki üç havalimanı (İstanbul, Sabiha Gökçen ve Antalya) çevresindeki nüfus yoğunluğu, Avrupa’daki bazı havalimanlarına nispeten düşük olduğundan, etkilenecek kişi sayısındaki artış da düşük olacak.” diye konuştu.
Çalışmalarında, mühendislik veya motor itme gücündeki değişiklikler dikkate alınmadığının altını çizen Williams, şu değerlendirmeleri paylaştı:
“Uçak motorları giderek sessizleşse de araştırmamızın sonuçlarına göre iklim değişikliğinin etkileri, başka iyileştirmeler yapılsa bile uçakların kalkış verimliliğini düşürecek. Sıcak havalarda tırmanma açısını korumak için daha fazla itme gücü uygulanması gerekiyor ve bu da yerleşim alanlarındaki gürültü seviyesini artırıyor. Bazı havalimanları, bölge sakinlerinin evlerinde gürültüye karşı önlem alabilmeleri için finansal destek sağlayan programlar da yürütüyor. Bu çalışma, genel olarak, bu tür önlemlerden faydalanabilecek hane sayısının artabileceğine işaret ediyor. Haneler için öneriler sunmak bu çalışmanın kapsamı dışında olsa da iklim kriziyle mücadeleye her gün küçük adımlarla katkıda bulunabiliriz.”
İklim değişikliğinin hava yolu ulaşımına etkileri
Reading Üniversitesi nisan ayında yaptığı bir çalışmada da küresel ısınmanın sıcak hava yoğunluğunu düşürerek uçakların kalkıştaki gücünü azaltması nedeniyle 2060’lara gelindiğinde, pistleri kısa bazı havalimanlarından gerçekleşecek uçuşlarda, her uçakta yaklaşık 10 yolcu azaltılması gerekebileceğini hesaplamıştı.
Bu durumdan en çok etkilenecek havalimanları Yunanistan’daki Sakız Adası, İtalya’daki Pantelleria Adası ile Roma’daki Ciampino ve İspanya’daki San Sebastian olarak sıralanmıştı.
Geçen yıl aynı üniversite tarafından yapılan başka bir çalışma ise iklim değişikliği nedeniyle yükselen hava sıcaklıklarının türbülans olasılığını artırdığını göstermişti.
Çalışmaya göre dünyada en yoğun uçuş rotalarından biri olan Kuzey Atlantik’te, 1979’da yıllık 17,7 saat olan şiddetli türbülans süresi 2020’de 27,4 saate çıkarak yaklaşık yüzde 55 arttı. Orta şiddetli türbülanslarda bu süre yüzde 37 artarak 70 saatten 96 saate yükseldi. Avrupa, Orta Doğu ve Güney Atlantik rotalarında da son 41 yılda türbülans sürelerinde değişen oranlarda artışlar kaydedildi.
