Endonezya’da, Çinli şirkete ait potansiyel yeni tip koronavirüs (COVID-19) aşısı CoronaVac’ta üçüncü aşama klinik çalışmalarda şu ana kadar ciddi bir yan etkiye rastlanmadı.
COVID-19 Aşısı Klinik Deneme Araştırma Ekibi Başkanı Prof. Dr. Kusnandi Rusmil, Çin aşısının klinik çalışmaları, gönüllüler, aşının koruma seviyesi ve tıbbi sonuç raporlarına ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Bandung kentinde ağustos başında 20 uzman doktor ve 30 pratisyen hekim ile COVID-19 aşısı klinik çalışmalarına başladıklarını belirten Rusmil, şu ana kadar gelinen süreçte aşı gönüllüleri üzerinde ciddi bir yan etkiyle karşılaşmadıklarını söyledi.
Tüm çalışmaların normal bir şekilde devam ettiğini aktaran Rusmil, ”Şimdiye kadar birkaç gönüllüde şişlik, ateş, kızarıklık ve kaşıntı görüldü ve bu kişileri klinik çalışmalarından çıkardık ancak ilk doz aşının yapılmış olması nedeniyle belirli süre gözetim altında tutulacaklar.” diye konuştu.
Rusmil, yürüttükleri çalışmanın 6 aylık bir süreci kapsadığını, ilk aşılamayı yaptıkları 540 gönüllünün takibi ve reaksiyon analizlerinin önemli olduğunu vurguladı.
Aşının toplu dağıtım süreci yetkili kurumlara bağlı
Devlete ait 30 yıllık ilaç şirketi Bio Farma ile ortak çalıştıklarını ve sürecin titizlikle devam ettiğini dile getiren Rusmil, ”COVID-19 aşısının ilk gönüllüler üzerindeki virüse karşı bağışıklık tepkisi, güvenliği ve verimliliğini en erken ocak ayında görebiliriz.” dedi.
Rusmil, hükümetin aşı dağıtımının daha erken yapılması konusunda isteği olsa da kendilerinin ve Bio Farma’nın sunacağı raporlar üzerinden nihai onayın Ulusal İlaç ve Gıda Kontrol Ajansının (BPOM) yetkisinde olduğuna işaret etti.
Kendilerinin Bio Farma çatısı altında araştırma yapmakla yükümlü olduklarını belirten Rusmil, ”Biz, ancak düzenli olarak çalışmalara ilişkin rapor veririz. Şu aşamada aşının güvenli olduğunu söyleyemeyiz. Dağıtıma uygun olup olmadığını görmek için tüm klinik sürecin tamamlanmasını beklemeliyiz.” ifadelerini kullandı.
Endonezya’nın yanı sıra Brezilya ve Türkiye’nin de klinik deneylerde yer aldığını ve üçüncü aşamanın yoğun bir çalışma süreci gerektirdiğini kaydeden Rusmil, Çin’in birinci ve ikinci aşama deneyini yapan ilk ülke olduğunu ve aşının geliştirilmesinde Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) bu konuda elindeki raporların kendileri için referans olduğunu söyledi.
Virüslerde mutasyonun yaygın olduğunu ve kendilerini ancak böyle savunduklarını aktaran Rusmil, şöyle devam etti:
”Virüsler mutasyona uğramazsa belirli süre sonra ortadan kaybolur. COVID-19 virüsünü sadece 6 aydır tanıyoruz ve Çin’de ortaya çıkmasından bu yana bir yıl bile geçmedi. Tahminim, virüsün yapısında çok fazla değişiklik olmadığı için söz konusu aşının etkinliği şu an için hala yüksek. Ancak virüsün mutasyonuna karşı Kovid-19 aşısının sürekli güncellenmesi gerek. Eğer aşının koruma seviyesi yüzde 80’in altına inerse süreç tekrar değerlendirilmeli. Virüs yapısında ne kadar az değişiklik olursa aşının kullanım yılı da buna paralel olarak artar.”
Rusmil, şu anki sürece göre son aşamadan sonra onaylanması halinde üzerinde çalıştıkları COVID-19 aşısının 200 bin rupiah (13 dolar) olarak piyasaya sürülebileceğini anlattı.
Çeşitli yan etki görülen gönüllüler deneyden çıkarılıyor
Bandung’daki Padjadjaran Üniversitesine bağlı sağlık merkezindeki aşı deneyine katılan 27 yaşındaki Muhammed Fahri Fadila, aşı gönüllüsü olabilmek için Kovid-19 testinin negatif olması, sağlık taraması, şehir dışına çıkış yasağı ve 6 ayı kapsayan test süreçlerini yerine getirme gibi çeşitli sağlık prosedürlerini izlemenin zorunlu olduğunu ifade etti.
İlk doz aşıdan sonra vücudunda kızarlıklık ve kaşınma oluştuğu bilgisini paylaşan Fadila, ”Kliniğe ikinci kez gittiğimde yan etkiler çok ciddi olmasa da doktorlar ikinci doz aşıda farklı komplikasyon oluşmasına karşı risk almak istemediler ve beni deney sürecinden çıkardılar.” şeklinde konuştu.
”Virüs korkusuyla gönüllü oldum”
Gönüllü deneklerden motosikletli taksi sürücüsü 30 yaşındaki Runtung, “İşim gereği çok fazla insanla temas içinde olduğum için virüs endişesiyle gönüllü denek oldum. Kendisi de denek olan eski patronum sürece dahil olmama ön ayak oldu.” dedi.
İlk aşı sonrası ikinci aşı ve kan testi gibi süreçleri içeren çizelgeye uymaları yönünde talimat verildiğini aktaran Runtung, kendilerine temin edilen ateş ölçüm cihazı ile de her gün vücut sıcaklığını ölçmeleri gerektiğini kaydetti.
İnsanların yaşamlarını ve işlerini kaybettiği bir süreçte en azından gönüllü olarak katkı amacıyla denek olduğunu söyleyen 45 yaşındaki Retno Susanti de sağlık sektörü içinde bulunan ailesinin denek olmasına karşı çıkmadığını ve anlayışla karşıladığını dile getirdi.
Endonezya, devlete ait ilaç şirketi Bio Farma ortaklığında 11 Ağustos’ta, yaklaşık 2 bin gönüllüyle Sinovoc Biotech’in “CoronaVac” adıyla geliştirdiği COVID-19 aşı adayının üçüncü aşama klinik çalışmalarına başlamıştı.
Aralık ya da ocak başında toplu aşılamanın başlamasını ümit eden hükümet, 2021 sonuna kadar da ülkede 180 milyona yakın kişinin aşılanmasını amaçlıyor.
